Wat de mijn ons naliet | ON2

Oranje Nassau mijn II

Schacht I

e foto hiernaast (links) toont de stalen schachtbok van schacht I van de Oranje Nassau II mijn. Naast deze schacht stond een ventilatorgebouw, met daarin een enorme ventilator, die de verbruikte lucht uit de ondergrondse mijngangen zoog.

Op de foto rechts de plaats waar deze schacht stond anno 2014. Het perkje geeft de positie van de schacht weer.

Schacht I rond 1970

Schacht I. Onder het perkje ligt de betonnen schachtdeksel te afdichting van de schacht

Schacht II

De foto hiernaast (links) toont de stalen schachtbok van schacht II van de Oranje Nassau II mijn. Deze schacht was de "intrekkende schacht". Vanuit deze schacht stroomde verse lucht naar de ondergrondse mijngangen.

Op de foto rechts de plaats waar deze schacht stond anno 2014. Het perkje geeft de positie van de schacht weer.

Schacht II rond 1970

Schacht II. Onder het perkje ligt de betonnen schachtdeksel te afdichting van de schacht

Luchtfoto (ca 1975) van de positie van de voormalige schachten (Pijlen: Links schacht I, rechts schacht II) Op de achtergrond de steenberg van de ON II (Tegenwoordig Megaland).

Op het terrein van de tweede in de reeks van Oranje Nassau mijnen, is zoals bij veel vroegere mijnterreinen een moderne woonwijk gebouwd. De straten hebben namen als: Pijler, Mijnlamp, Pungel, kortom allemaal benamingen die te maken hebben met de vroegere mijnbouwindustrie.

In het centrum van de woonwijk komen we bij een pleintje "Aan de schacht" genaamd. Hier zijn in de groenvoorziening twee perkjes gemaakt, die de plaatsen van de schachten van de Oranje Nassau mijn II weergeven.

De afgegraven steenberg van de Oranje Nassau mijn II herbergt tegenwoordig het bovengenoemde MegaLand (Pinkpopterrein).

Links: Luchtfoto (2012) van de positie van de voormalige schachten (Pijlen: Links schacht I, rechts schacht II) Tegenwoordig staat op het voormalige mijnterrein een woonwijk.

De OVS

Ook de voormalige OVS, de Ondergrondse Vak School, die destijds vlak bij de ingang van de Oranje Nassau mijn II werd gebouwd, heeft de slopershamer weten te ontlopen.

Het karakteristieke gebouw met in de gevel ingemetseld, een beeld van de Patrones van de Mijnwerkers "Sint Barbara", is bewaard gebleven, evenals een stuk mijnmuur (koelmoer).

Mijnwerkerskolonieën

Nabij de ingang van de Oranje-Nassau II mijn liet de particuliere Maatschappij tot Exploitatie van Limburgse Steenkoolmijnen Oranje-Nassau de dubbele hoofdopzichterwoning Strijthagerweg 11-13 (1913) en de ingenieurswoning Strijthagerweg 15 (1914) bouwen naar eigen ontwerpen met neorenaissance-elementen.

Mijnwerkershuizen te Schaesberg

Mijnwerkershuizen te Schaesberg

Verschillende koloniëen in Schaesberg zijn gebouwd in zogeheten Lotharingse stijl, waarbij de vormgeving is gebaseerd op de architectuur in Lotharingen (Frankrijk). Uit die streek kwam de familie De Wendel, eigenaar van de Oranje-Nassaumijn (1908-'20). De bij de mijn Oranje-Nassau II gelegen woninggroep Het Eikske (Honigmannstraat 2-20, Mijn Carlstraat 1-15 en 2-16) werd in 1913 gebouwd in opdracht en naar eigen ontwerp van de hiervoor al genoemde exploitatiemaatschappij. De oorspronkelijk 108 woningen in Lotharingse stijl van de woninggroepen Leenhof III en IV (Carmelstraat, Melchersstraat, Montfortstraat, Rector Meussenstraat e.o.) kwamen in 1909-'12 tot stand als twee-onder-een-kap- en rug-aan-rugwoningen. Via twee spoorviaducten uit 1896 zijn zij verbonden met de woninggroep Schaesberg (Plein, Ceintuurstraat e.o.), aangelegd volgens een karrenwielvormig stratenpatroon waarvan twee geplande ‘spaken’ niet zijn gerealiseerd. Dit complex van 202 woningen in Lotharingse stijl werd tussen 1914 en 1918 gebouwd met twee-onder-een-kapwoningen in zes verschillende types. Op het grondgebied van zowel de gemeente Landgraaf als de gemeente Kerkrade, en aan de rand van het terrein van de mijn Wilhelmina, werd tussen 1905 en 1920 het woningcomplex Terwinselen ontwikkeld volgens de tuindorpgedachte.

De woningen in het Landgraafse deel zijn gebouwd in opdracht van de Staatsmijnen naar ontwerp van het eigen bouwbureau. Voor het hogere personeel waren bestemd de opzichterwoningen Heistraat 81-91 (1905), 77-79 (1913), 29-33 (1916), 35-43 (1917) en de beambtewoningen Parallelstraat 54-76 (1912), Heistraat 45-53 (1917) en 55-67 (1918). Verder de hoofdopzichterwoningen Heistraat 93, Casinolaan 2 en 1-3 (1918; nu appartementen) en de ingenieurswoningen Heistraat 42-48 (1927-'28). De mijnwerkerswoningen Parallelstraat 2-48 zijn gebouwd in 1916-'18. Een eveneens op basis van de tuindorpgedachte aangelegd complex is De Kakert (Kakertsweg, Juliana van Stolberglaan, Willem van Oranjestraat e.o.), gebouwd in 1923-'28 voor de woningvereniging Schaesberg naar plannen van J. Stuyt. De woningen - oorspronkelijk 184, nu nog 175 - hebben betonnen lateien en pleisterwerk rond de ingang.

De oude mijnspooroverweg over de De Wendelstraat is al jaren verdwenen. Toch kan men de dubbele sporen nog herkennen in het asfalt.

Mijnspoor

Het mijnspoor richting station Schaesberg door de mijnwerkerskolonie Leenhof

Op de foto rechts is het voormalige mijnspoor, dat van Heerlen centrum richting station Schaesberg in het huidige Landgraaf liep, te zien. Dit mijnspoor liep direct achter de mijnwerkerskolonie "Leenhof" door. Even daarvóór, ter hoogte van "De Kissel" splitste dit mijnspoor zich en boog af richting het mijnterrein van de Oranje Nassau II mijn en vervolgde hierna richting staatsmijn Wilhelmina te Terwinselen, Kerkrade.

Op de foto linksboven is de De Wendelstraat in Schaesberg, Landgraaf te zien, alwaar tot de mijnsluiting een overweg was. De overweg en het oude mijnspoor zijn inmiddels verdwenen, maar toch kunnen op het wegdek in het asfalt de dubbele sporen nog worden waargenomen.

Concessiepaaltje C - Wa

Concessie-grenspaal

In een veld, op de concessiegrens van de Staatsmijn Wilhelmina (Wa) en de Oranje-Nassau II mijn, voorheen de mijn "Carl" (C), troffen we een oude, betonnen concessie-grenspaal aan. Deze concessie-grenspalen stonden op de grens van twee steenkoolconcessies. Het is één van de weinig overgebleven, stille getuigen van de mijnbouw in Limburg

Een andere overgebleven concessie-grenspaal is die van de Oranje-Nassau I mijn (Oranje Nassau) en de Oranje-Nassau II mijn (Carl). (Zie Oranje-Nassau II mijn)