Mijnspoor | ON3

Mijnspoor van de Oranje Nassau mijnen.

De aanleg van het mijnspoor (1912)

m de geproduceerde kolen te kunnen transporteren en te vervoeren naar de diverse afnemers, was de verbinding via een spoorweg vrijwel noodzakelijk.

De Oranje Nassau mijn I in Heerlen was gebouwd aan de spoorlijn, die van Herzogenrath (Dld.) naar Sittard liep en aan de andere kant aangesloten was, via het tracé Heerlen - Schaesberg, op het Miljoenenlijntje.

De Oranje Nassau mijnen III en IV lagen echter op enige afstand van een bestaande spoorlijn.

Daarom werd rond 1912 een spoorlijn aangelegd tussen de Oranje Nassau I mijn te Heerlen en de Oranje Nassau III mijn te Heerlerheide. Later rond 1925 volgde ook een aansluiting van de hoodfzetel naar de Oranje Nassau IV mijn te Heksenberg. Het eerste gedeelte van dit traject kruiste de Beersdalweg en de Rennemigerveldweg. Over de Beersdalweg moest een brug worden gerealiseerd en omdat de andere kruising bij de Rennemigerveldweg gelijkvloers was, werd hier een onbewaakte spoorwegovergang gemaakt.

Dit werd overigens ook gedaan bij de aftakking naar de Oranje Nassau IV mijn, die dezelfde weg, op gelijkvloers niveau kruiste. Voorwaarde voor de aanleg was: "Dat de Oranje Nassau Mijnen stiptelijk dient te zorgen, dat Uwe spoorweg niet wordt, een openbaar middel van vervoer, dat ge deze uitsluitende ten eigen nutte voor uw bedrijf gebruikt en om niemand en niets tegen betaling er over vervoerd en voorts gij hem niet aan bestaande spoorwegen doet aansluiten".

Overigens, de exploitatie van de spoorlijn naar de in Schaesberg gelegen Oranje Nassau II mijn, bleef in handen van de Staatsspoorwegen, de latere Nederlandse Spoorwegen (N.S.).

De spoorlijn tussen de Oranje Nassau I en de Oranje Nassau III was qua opbouw vrij eenvoudig. Wel kwam er in dit gedeelte van het mijnspoor een helling voor van zo'n 1,5%, over een lengte van 400 meter. Op een afstand van zo'n 700 meter splitste de spoorlijn zich en takte de spoorlijn rechtsaf richting de Oranje Nassau IV mijn. Op dit laatste stuk van het traject, kruiste het spoor respectievelijk de Schelsberg, de Bruinkoolweg, de Heerenweg en de Heideveldweg. Bij deze eerste drie kruisingen werden zogenaamde boogbruggen gerealiseerd. De laatste kruising, die met de Heideveldweg, was gelijkvloers. Dit werd wederom een onbewaakte spoorwegovergang.

De seininstallatie bestond in de jaren vijftig uit zogeheten armseinen, die in de jaren zestig werden vervangen door daglichtseinen. Er bestond geen blokbeveiliging, de seinen stonden aan het begin van de spoorlijn (aan beide zijden) en aan het begin van het emplacement van de desbetreffende mijnzetel.

Op het traject Oranje Nassau III / Oranje Nassau IV kwamen enkel elektrisch bediende wissels voor, de wissels op emplacementen waren uitsluitend handbediend. Op het emplacement van de Oranje Nsaau I mijn te Heerlen, bevond zich een seinhuis met de centrale verkeersleiding, ook bevond zich een seinhuis bij de splitsing tussen het spoor van de Oranje Nassau III mijn en de Oranje Nassau IV mijn, nabij de Rennemigerveldweg. (Tekst: Mijnlocomotieven)

Het mijnspoor opnieuw in gebruik (1978)

Hoewel de steenberg van de voormalige Oranje Nassau III mijn is afgeplat, is niets van het mijnsteen verplaatst naar elders, zoals dat het geval was bij het mijnsteen van de Oranje Nassau I mijn.

De mijnsteenberg werd omgetoverd in een wandelgebied, waarbij de inpassing van deze steenberg in het landschap, bijzonder goed geslaagd is.

Bij de afgraving van de steenberg van de Oranje Nassau III mijn, waren gemiddeld 4 hydraulische graafmachines en 1 shovel in dienst en reden er 28 vrachtwagens, om de voormalige mijnsteenberg af te vlakken en te reconstrueren. Per dag werd maar liefst rond 7000 kubieke meter mijnsteen getransporteerd.

Bij de afgraving van de steenberg van de Oranje Nassau I mijn, waren gemiddeld 3 hydraulische graafmachines en 1 shovel in dienst en reden er 21 vrachtwagens, om het mijnsteen te transporteren naar de 3 kilometer verderop gelegen, uitgeputte zilverzandgroeve "Voncken". Per dag werd maar liefst rond 5500 kubieke meter mijnsteen getransporteerd.

Rechts: FILM: Het Oranje-Nassau mijnspoor opnieuw in gebruik

De aanleg van het "Mijnspoorpad" (2013)

Op 22 januari 2013 is er over de Heerenweg in Heerlen, Heksenberg, ter completering van het zogeheten mijnspoorpad, een initiatief van de gemeente Heerlen, wederom een brug geplaatst. Onder winterse omstandigheden werd de 33 meter lange eco-combibrug geplaatst.

De plaatsing van de brug betekent een verbetering van de 10 km lange fietsroute langs het groenspoor van de oude steenkolenmijnen. De constructie werd in de werkplaats van Fa. Frijns Industrial Group in Valkenburg volledig geprefabriceerd. Met het plaatsen van deze brug is de "derde generatie" een feit. (Foto's: Frijns Industrial Group)