Economie

aast onder andere fruitteelt, overige landbouw, chemie, dienstverlening en toerisme is een opmerkelijk veel voorkomende economische activiteit in Limburg het bierbrouwen.

Er zijn rond de tien verschillende brouwerijen: Bier-op-Maat brouwerij De Fontein in Stein, Lindeboom-brouwerij in Neer, de Brand-brouwerij in Wijlre, de Gulpener-brouwerij in Gulpen, de Christoffel-brouwerij in Roermond, de Hertog Jan Brouwerij in Arcen, de Alfa-brouwerij in Thull, en andere. De Maastrichtse Brouwerij De Ridder, die sinds 1982 Heinekendochter was, werd in 2002 gesloten. Net als Leeuw-brouwerij in Valkenburg; dit bier wordt tegenwoordig in België gebrouwen.

Een van de grootste werkgevers is het chemie- en biotechnologieconcern DSM met circa 8000 arbeidsplaatsen in deze provincie.

Koninklijke DSM N.V.

Koninklijke DSM N.V. is een Nederlands chemiebedrijf, dat internationaal actief is. Het bedrijf is voortgekomen uit de voormalige Nederlandse Staatsmijnen, en de naam was dan ook oorspronkelijk een afkorting voor Dutch State Mines. DSM heeft enkele honderden vestigingen over de gehele wereld. Het hoofdkantoor is gevestigd in Heerlen en sinds 1 mei 2007 is Feike Sijbesma voorzitter van de Raad van Bestuur.

Geschiedenis

DSM is in 1902 opgericht als staatsbedrijf voor de exploitatie van ondergrondse steenkoolreserves in Limburg.

Vlakbij de ingang van de voormalige Staatsmijn Maurits te Geleen staan deze muren met afbeeldingen van respectievelijk de mijnbouw en de akkerbouw.

Foto's: Ron Slangen

Later zijn daar de productie van ammoniak en kunstmest bijgekomen op basis van bijproducten die vrij kwamen bij het vergassen van steenkool. In 1960 behaalden de Nederlandse steenkoolmijnen een recordproductie van 23 miljoen ton. De kostprijs lag echter hoger dan die van geïmporteerde steenkool. Bovendien werd er een grote gasvondst gedaan in het Groningse Slochteren.

Dit leidde tot een regeringsbesluit om de steenkolenmijnen te sluiten. In 1965 werd hiermee gestart en in 1973 werd de laatste mijn gesloten. In dat jaar werd ook besloten om de afkorting DSM voortaan als naam te dragen.

Na sluiting van de mijnen in Limburg werd om de daaruit voortvloeiende werkloosheid tegen te gaan nieuwe industrie ontwikkeld in Limburg. Een van de zwaartepunten in die ontwikkelingen was de petrochemische industrie, die werd opgezet onder de vlag van het oude mijnbouwbedrijf DSM. De naam bleef daarbij behouden. Voor DSM trad hiermee een nieuwe fase in. Al sinds de jaren 30 had DSM chemische kennis vergaard en DSM breidde de chemische activiteiten sterk uit. Eerst lag de nadruk sterk op bulkchemicaliën, maar de productie verschoof meer naar eindproducten als bijvoorbeeld plastics en industriële en fijne chemicaliën. Deze verschuiving resulteerde uiteindelijk in de verkoop van de petrochemische activiteiten in 2002, aan het Saoedische bedrijf SABIC.

De Nederlandse Staat was tot 1989 de enige aandeelhouder. DSM ging in dat jaar naar de beurs en de Staat verkocht in twee transacties in totaal 69% van de aandelen. In februari 1996 bracht de overheid nogmaals 20% naar de markt en ten slotte werd in maart 1996 het laatste aandelenbelang verkocht. In 2007 heeft DSM helemaal afscheid genomen van de bulkchemie. De onderneming legt zich nu toe op producten die toepassingen vinden in, onder andere, de voedingsmiddelenindustrie, de gezondheidssector, automobielindustrie, verf en bouw.

In de 21e eeuw is de focus meer komen te liggen op de opkomende markten, waaronder China en India. In januari 2012 maakte DSM bekend samen met het Amerikaanse bedrijf POET te investeren in een fabriek voor de productie van bio-ethanol uit maiskolven, bladeren en stengels die op de akkers achterblijven na de oogst. DSM levert zo’n 30 enzymen en een unieke gistsoort om de plantenresten in ethanol om te zetten. De fabriek zal worden gebouwd in in de Amerikaanse staat South Dakota en de eerste productie wordt in het tweede halfjaar van 2013 verwacht. De productiecapaciteit wordt zo'n 75 miljoen liter op jaarbasis. Het betreft een totale investering van 250 miljoen dollar; gelijk verdeeld over de twee joint venture partners. Partner POET is een van de grootste producenten van ethanol en met 27 fabrieken realiseert de onderneming een omzet van ruim 5 miljard dollar. In 2012 verandert het logo van DSM naar een nieuw.

Hoe ging het verder?

De ontdekking van de gasbel in Slochteren en de vele miljarden Guldens die deze de Staat zou gaan opleveren, betekende de definitieve doodsteek voor de mijnbouw in Zuid-Limburg en daarmee ook het einde van de bestaande kolenindustrie en de daaraan gekoppelde, florerende economie.

Hierboven een documentaire van de VPRO (Onzichtbaar Nederland) die onder andere inzicht geeft over ondergrondse gangenstelsel van de voormalige steenkolenmijnen. Ook wordt er aandacht besteed aan de impact van de mijnen op het Zuid-Limburgse landschap.